Pamiętniki

Siedzę na łóżku w moim pokoju w Bulo Bulo i jakoś dziwnie nieswojo mi na myśl, że za niespełna miesiąc mnie już tutaj nie będzie. I że być może nigdy nie zobaczę znowu małej Julii, tego jej uśmiechu i bystrych, ufnych oczek.Wielokrotnie już wyjeżdżałam i wracałam. Były to powroty z miejsc stosunkowo podobnych do tego, gdzie jestem na co dzień. Żyłam tam podobnie i robiłam podobne rzeczy – zawsze coś dla siebie: studiowałam, odpoczywałam, zarabiałam. Pierwszy raz w życiu wyjechałam na tak długo gdzieś, gdzie życie jest tak odmiennego od tego, które znałam. Pierwszy raz w życiu wyjechałam również ze względu na kogoś drugiego, a nie tylko na siebie samą. I dlatego powrót jawi mi jako kolosalna zmiana.Znowu będzie się trzeba przestawić na program: ŚWIAT. Bo tutaj czuję się jakbym była poza nim.

Ostatni odcinek o tym, jak Boliwię zapakuję do walizki (o maksymalnej wadze 20 kg)Bulo Bulo, 2 czerwca 2008.13. Odcinek ostatni:O tym, jak Boliwię zapakuję do walizki (o maksymalnej wadze 20 kg).

Pakuję walizkę. Wracam. Już niedługo na nowo przywdzieję tusz do rzęs i pomaluję paznokcie. Wracam do życia.
Często pytano mnie, dlaczego chciałam tutaj przyjechać. Powodów była cała litania.
Przyjechałam tu, na przykład, trochę po to, żeby uciec. Po skończeniu studiów, przerażała mnie wizja samotnego życia w wynajętym pokoju, wstawanie do pracy, po to, żeby wrócić do pustej ściany. Bałam się pustyni i od niej uciekłam.
W Boliwii przypomniałam sobie, jak to jest, gdy się tęskni. Ostatni raz tęskniłam za domem w podstawówce, gdy byłam na kolonii nad Morzem Bałtyckim. I przyznam, że rozpoczynając tę międzyoceaniczną trasę liczyłam na to, że wreszcie zatęsknię i będę chciała wrócić. Tak też się stało i cieszę się z tego, bo tęsknic znaczy docenić.Teraz widzę w nieco innych barwach życie, które zostawiłam, bo wydawało mi się puste i niewiele warte.
Co ciekawe, w Boliwii było mi czasem tak gorąco, że zaczęłam dostrzegać pozytywy polskiego klimatu. ? I to, jakie znaczenie ma dom, gdy na zewnątrz deszcz albo ciemno. Bo w tutejszym klimacie dom spełnia funkcję hotelu: na zewnątrz jest tak ciepło, że prawie nigdy tam nie przebywasz.
Dziwne to może, ale ja do Boliwii przyjechałam po części też z poczucia obowiązku. Choć obowiązek to nie do końca trafne słowo, bo nie oddaje w pełni tego, co mam na myśli. Może się kojarzyć nieco negatywnie, z przymusem, z robieniem czegoś wbrew sobie. A ja po prostu czułam potrzebę zrobienia czegoś konkretnego i namacalnego na rzecz tych, którzy nie dostali od losu nawet jednej czwartej tego, co ja. Całą sobą chciałam tego wyjazdu i czułam, że go potrzebuję. I od początku wiedziałam, że dostanę i nauczę się dużo więcej niż kiedykolwiek będę w stanie dać. Tak też się stało.
Dziękuję ludziom, którzy mnie przygarnęli, oddali swoje łóżko i dostarczyli dosłownie wszystkiego, czego mogłam tylko potrzebować, włącznie z klapkami pod prysznic.
Dziękuję ludziom, którzy byli dla mnie przykładem, od których mogłam sie tak wiele nauczyć.
Dziękuję za wyrozumiałość i za wielką troskę o mnie; za to, że tak często słyszałam, żebym sobie odpoczęła (co na początku mnie oburzało, bo ja przecież nie przyjechałam, żeby odpoczywać! )Jestem wdzięczna za to, że moje oczy mogły otworzyć się na rzeczy nowe, nieznane, obce, dziwne, niezrozumiałe...Dziękuję tym, którzy cierpliwie tłumaczyli mi, że nie wszystko da się zrozumieć, że zamiast sie buntowac, zdrowiej będzie po prostu zaakceptować to, czego zmienić się nie da.
Dziękuję za Polaków rozmowy przy kominku i przy herbatce z koki.
Cieszę się, że w Boliwii dotarło do mnie, że nie mnie zlecono zbawienie świata. Ostudziłam zatem nieco moją zuchwałość.
W Boliwii bardzo szybko nauczyłam się też, że biedy nie da się wyleczyć nawet najogromniejszym zastrzykiem pieniędzy. Bo bieda to przede wszystkim jakby stan ducha i umysłu. To niemalże styl życia.
I może dzięki temu zrozumiałam, że nie muszę i że nie jest możliwe pomóc wszystkim biednym i zaniedbanym dzieciom na świecie. Może zrozumiałam też, że równie ważną misją jest kochać i wspierać moich najblizszych, ktorzy tak mnie kochaja, że aż nie umieją mi o tym powiedzieć.
Odkryłam, że chcę lepiej dbać o moich przyjaciół, o przyjaźnie odkryte i tak potrzebne, o ludzi, których kocham; nie stracić ich i nie zaniedbać w ferworze pracy zawodowej. Wśród dziesiątek nic nie znaczących numerów w telefonie znaleźć kilka, które wybiorę nieco częściej. A wszystko po to, żeby codzienne życie nie sprowadzało się do płacenia rachunków, czekania na spóźniony tramwaj i pustego How are you?Po to, żeby mój powrót do życia nie był powrotem na pustynię, od której uciekłam.
W Boliwii po raz pierwszy jechałam na pace samochodu i z wiatrem we włosach czułam się jakbym grała w filmie. Podoba mi się rola, którą gram w życiu.Moje życie po odkryciu Boliwii to będzie niewątpliwie nieco inny film.Bo ja nie jestem tą samą aktorką.

Z wdzięcznością ogromną,
Ania

Odcinek 11: Trzy refleksje. (Boliwia: marzec – początek kwietnia 2008)

Płynie czas mój boliwijski, a życie w internacie w Bulo Bulo bardziej niż krwawym przygodom, sprzyja refleksjom, których snuje mnogość cała i z których tylko nieliczne nadają się do publicznego przekazu. Może dlatego pisze rzadziej.

1: Maleńka refleksja podróżnicza.

W polowie kazdego miesiaca nauczyciele naszej szkoly w Bulo Bulo, (ktora jest niczym kolorowy, rozkrzyczany kurnik), udaja sie do Cochabamby, by odebrac swoje pensje. Dlugie weekendy wolne od pracy w internacie mozna wiec wykorzystac na podroze. W marcu pojechalam w kierunku Concepción, aby zobaczyc tamtejsze “misje jezuickie”.Odwiedzilam dwie miejscowosci - Concepción i San Javier - polozone na wschodnich nizinach Boliwii. To tam pod koniec XVII wieku jezuici zaczeli zakladac osady misyjne, zwane redukcjami. Piekne jezuickie swiatynie mozna do dzis podziwiac w kilku miasteczkach i po raz kolejny przekonac sie, jak bardzo zroznicowanym krajem jest Boliwia.Wieczorem na ulicach San Javier mozna bylo spotkac ladnie ubrane, eleganckie Boliwijki i ich coreczki przyodziane w bordowe sweterki i nowe trampki w tym samym kolorze. U nas na wsi ludziom raczej nie przychodzi do glowy, ze dzieci albo siebie mozna ubrac czysto, schludnie i... pod kolor.

Refleksja nr 2: religijno – duchowa.

W Boliwii palemki na Niedziele Palmowa przygotowuje sie rzeczywiscie z lisci palmy. Obcina sie cale galezie i splata ich podluzne liscie niczym warkoczyk w rozne ksztalty, np. serce, kwiatek, ksiezyc.
W boliwijski Wielki Piatek, podczas Drogi Krzyzowej chodzi sie po wsi z przezroczysta trumna Pana Jezusa na plecach. Trumna wazy duzo, najsilniejsi parafianie sie pod nia uginaja podczas, gdy w tle dalej spokojnie plynie zycie i muzyka z glosnikow: na targu sprzedaje sie pomidory, u sasiada na podworku leci film na DVD, dzieciaki kulawego psa gonia.
Podczas nabozenstwa wielkopiatkowego ciche dzwieki gitary staraja sie nie zaklocic zaloby po smierci, w ciemnicy cisza. Na podlodze pod lawka spi dziecko male, gdzies indziej chlopczyk wlasnie zdejmuje sobie buciki, zeby policzyc ile ma paluszkow, pies gdzies w drzwiach drapie sie i szczeka na zmiane, ktos wchodzi, inny wychodzi i odpala motor, dziecko placze, chyba sie obudzilo.
W Wielka Niedziele chrzescijanie swietuja Jezusowe powstanie z martwych, to, ze Jezus zmarl, a potem stal sie cud, bo ozyl, dajac nam tym samym do zrozumienia, ze my tez zmartwychwstaniemy, ze ten cud nas tez dotyczy. Rano na procesji rezurekcyjnej garstka ludzi.
Zapytalam siebie wtedy pytanie, czy gdyby mi przyszlo wierzyc, wyznawac wiare gdzies, gdzie niewielu jest takich, co ja podzielaja, niewielu jest tych, co wierza w powstanie z martwych i w sens tego wszystkiego, gdzie ludzie tego nie czuja, i choc szanuja, to czesto nie rozumieja, czy wowczas tez bym wstala w wielkanocny poranek, by pojsc do kosciola? Zadalam sobie to pytanie najpierw czysto teoretycznie. I czysto teoretycznie odpowiedzialm sobie w duchu, ze przeciez chyba tak. A potem przypomnialam sobie, ze juz przeciez byl taki rok w moim zyciu daleko do Polski i od polskiego kosciola, kiedy to pasterke i rezurekcje smacznie przespalam i jeszcze smaczniej przejadlam...

Refleksja nr 3: rodzinno-wychowawczo-zyciowa.

Pamietam, ze w pierwszej klasie podstawowki uwielbialysmy z kolezankami Nasza Pania. Nasza Pani byla dla nas niczym bogini, ktora kochalysmy slepo i bezgranicznie. Rzadko na nas krzyczala, mimo ze bez ustanku dawalismy jej do tego powody. Byla za dobra dla nas, a nasza klasa skutecznie tej jej dobroci naduzywala. Znaczy chlopcy. No, bo my - dziewczynki z klasy 2-giej “C” codziennie za piec osma stawalysmy jak jeden maz przed pokojem nauczycielskim, wytrwale czekajac na Nasza Pania, zeby razem z nia isc do sali, uwieszajac sie przy tym na obydwu jej rekawach, a ze bylo nas sporo, szturchalysmy sie przy tym i przepychaly, zeby byc jak najblizej Jej, Naszej Ukochanej Pani.
Przypomnialam sobie o tym, bo niektore z naszych dziewczynek zachowuja sie czasem bardzo podobnie. Widzac ktoras z nas, krzycza - !!!Hermanita!!! i biegna w nasza strone, zeby sie przytulic tak mocno, mocno. A ze jest ich zwykle conajmniej trzy, to niemalze sie wszystkie nie przewracamy w tych rozkrzyczanych przepychankach.
Hermanita to po hiszpansku “siostrzyczka”. Po polsku brzmi troche smiesznie, troche rodzinnie, troche moze dziwnie - zalezy jakie kto ma skojarzenia. Dzieci nas tak nazywaja, mimo ze nie jestesmy siostrami zakonnymi. Moze przez to, ze naszymi sasiadkami sa bezhabitowe siostry zakonne, z ktorymi czasem chyba nas kojarza ludzie z wioski. Tak sie przyjelo i tak zostalo.
Mistrzynia usmiechu i rekordzistka w bieganiu z okrzykiem !!!Hermanita!!! jest prawdopodobnie nasza 11-letnia Elizabeth, ktora zdrobniale nazywamy Eli dla rozroznienia, bo dziewczynek o tym imieniu jest w internacie cztery. Eli to dziecko, ktore sie usmiecha chyba nawet, gdy spi. Jest urocza, piekna, niezwykle radosna i zawsze zawsze usmiechnieta. Taka coreczka to marzenie kazdej mamy.
I ja owe “marzenie kazdej mamy” chcialam poddac refleksji, bo zdaje mi sie, iz doznalam w tej kwestii ostatnio pewnej iluminacji.
Rzecz jasna, nie wszystkie nasze dziewczynki sa podobne do Eli, ktora mimo ze moze nie jest geniuszem, tabliczki mnozenia, ktora wchodzi jej do glowki dosc wolno, uczy sie - z wspomnianym juz - usmiechem. Niektore dziewczynki odwracaja sie, gdy do nich mowisz, i generalnie sa obrazone, gdy tylko cie widza. Sa tez dziewczynki, ktore usmiechac sie nie maja w zwyczaju, a odpowiadac na zadane pytanie jakos im sie nie chce. Stoja i milcza, podczas gdy ty probujesz dojsc, czy zebranie z rodzicami jest dzis czy moze jednak za tydzien, czy oprocz rysunku juz napewno nic wiecej nie jest zadane, czy koszulka na lekcje W-fu wyprana i uprasowana... Sa tez dziewczynki, dla ktorych najwieksza kara jest, gdy musza pomoc w lekcjach swojej kolezance albo cos jej pozyczyc. I sa tez takie, ktore beztrosko biegaja po boisku, mimo iz wlasnie dostaly pale, a zadanie domowe na jutro nie tkniete. Czyli wszystko w normie: niektorzy sa pilni, a inni nie; jedni otwarci, drudzy mniej.
Patrzac na nasze dziewczynki, pracujac z nimi, calujac je i sciskajac, odrabiajac lekcje, krzyczac i ganiac... doszlam do wniosku, ze przeciez ja gdzies w glowie, w podswiadomosci mojej mysle sobie o tym, jakie mogloby byc w przyszlosci moje dziecko. Albo jakie chcialabym, zeby bylo. Albo jakie ma koniecznie byc. I widze grzeczna dziewczynke, ktora przytula sie tak mocno mocno i usmiecha sie czesto. A gdy slyszy – Kochanie, tego lepiej nie ruszac, bo moze spasc i sie potluc- poslusznie odklada to cos na poleczke. I uczyc jej sie chce i lekcje odrabia codziennie i zawsze slucha pani w szkole, nie wierci sie, gdy sie do niej mowi, tylko slucha cie tak, jakby poza toba juz nikt na swiecie nie istnial. Bo ja sobie w swoim dziecku wyobrazam siebie...Zaczelam o tym myslec pracujac w internacie i obserwujac nasze dziewczynki. Liz przy czwartym dzialaniu matematycznym zasypia, Sonia patrzy w sufit, ewentualnie na drzewo, a Ricelka ma zlote serce, ale nauka wyraznie jej nie fascynuje. I przyszlo mi do glowy, ze przeciez dziecko, ktore kiedys moze pojawi sie w moim zyciu i ktore bede sie starac wychowac tez nie bedzie chcialo sie uczyc, moze nigdy sie nie przytuli ani nie wystapi w konkursie recytatorskim, ani nie doceni moich poswiecen. I co wtedy? Wtedy powiem mu w nerwach -Wiesz Kasiu, Basiu, Krzysiu, no, ja myslalam, ze ty bedziesz jakis taki zaradniejszy, pewny siebie, przebojowy... A tu prosze... Przeczuwam, ze uslyszec cos takiego od wlasnego rodzica to miecz w serce, to rana, ktora umrze dopiero wraz z nami. Moze fakt, ze wpadlam na to juz dzisiaj zaoszczedzi mi kiedys bezpodstawnego rozczarowania, a mojemu dziecku kompleksow. Moze fakt, ze dzis o tym mysle pomoze mi nigdy tego nie powiedziec. Nikomu. Przyjmowac ludzi takimi, jakimi sa. A nie jakimi powinni byc. Bo czasem chyba tak jest, ze w innych ludziach szukamy wlasnego odbicia. Wymagamy, by nasz partner, maz, ojciec, syn, kolega byl takim, jakim go chcemy, jakim go sobie wymyslilismy. I jesli nie spelnia wymagan - nie majac do tego prawa - jestesmy zawiedzieni i rozczarowani. Bo przeciez to, co ja wymyslilam, moja wizja swiata jest najlepsza, a innej zaakceptowac nie umiem, (bo) nie chce.
Wiem, ze sa rodzice, ktorzy kochajac swoje dzieci nie rozumieja jak moga one byc tak odmienne od nich, tak rozne, tak obce... Jak ich corka moze byc aspolecznym odludkiem, podczas gdy rodzice to dusze towarzystwa? Jak to mozliwe?Tak jak podswiadomie wybiera sie swoich ulubiencow wsrod wiekszej grupy dzieci, osob, tak jak dobiera sie przyjaciol, partnera, tak swoich wlasnych dzieci i rodzicow nikt nie wybiera. I tu chyba zaczyna sie milosc: akceptowac swoje dziecko, mimo ze nie koniecznie jest typowym przedstawicielem gatunku “marzenie kazdej mamy” i nie pielegnowac w sobie tego absurdalnego uczucia rozczarowania.Powyzsze slowa pisze o sobie samej i po prostu daje wam do poczytania. Nie chcialabym, zeby ktos sie poczul karcony. Pisze to do siebie samej w nadziei, ze moze uda mi sie kiedys wyeliminowac pretensje do ludzi, do swiata o to wlasnie, ze nie jest taki, jakim go sobie stworzylam w poswiadomosci i wyobrazni. Ja, ktorej bardzo czesto wydaje sie, ze madrzejsza jestem od samego Pana Boga.